Kleur geeft je leven kleur.
Laat ik beginnen met een leuk feitje.
“Kleur kan invloed hebben op de manier waarop we gezichten verwerken. Franse onderzoekers ontdekten dat een rode achtergrond resulteerde in een meer negatieve beleving van een gezicht dan bij een groene achtergrond, [er is geen verschil] of de poseur nu een vrouw of een man was.”
Wat is jouw favoriete kleur?
Het antwoord zegt meer over jou dan je in eerste instantie zou verwachten.
Wetenschap ondersteunt na uitgebreid onderzoek dat een voorkeur voor een bepaalde kleur ontstaat door het bewust en onbewust te associëren van positieve dingen, zoals voorwerpen, plaatsen, mensen, momenten en voorvallen.
Wie of wat associeer jij met jouw favoriete kleur?
Mijn favoriete kleur is altijd rood geweest. Zoals 68 procent van de wereldbevolking associeer ik deze kleur met de liefde. “Van rood is aangetoond dat het meer directe emotionele reacties genereert …”
Toch merk ik dat de kleur groen steeds vaker mijn aandacht trekt. Wanneer ik aan de kleur groen denk dan loop ik in gedachten op het Lange Voorhout in Den Haag onder de lindebomen die volop in blad staan. Toen ik voor het eerst over deze laan van bomen liep moest ik meteen aan de bomen in Parijs denken.
Parijs is voor mij één van de meest levendige en kleurrijke steden die ik tot nu toe heb bezocht en waar ik een aantal fijne herinneringen heb kunnen maken.
Is jouw favoriete kleur van 15 jaar geleden nog steeds je lievelingskleur?
Door ervaringen die we opdoen kan het gebeuren dat onze kleurvoorkeur verandert in verschillende stadia van ons leven. Zo is uit onderzoek “ … gebleken dat jongere mensen de voorkeur gaven aan meer verzadigde kleuren en naarmate ze ouder werden verschoof deze voorkeur naar lichtere en minder verzadigde kleuren.”
De voorkeur voor een kleur wordt niet alleen bepaald door ervaringen en leeftijd, maar hangt ook samen met de cultuur waarin je opgroeit. Paars, rood en oranje hebben een verschillende betekenis in diverse culturen. Dat geldt ook voor groen. “In westerse landen wordt groen geassocieerd met milieu, vooruitgang en geluk. De kleur is veilig en gezond en bevordert groei en levensduur.
- Groen roept echter negatieve betekenis op in Indonesië, waar het wordt beschouwd als een verboden kleur, die exorcisme en ontrouw vertegenwoordigt.
- In China kan groen duiden op ontrouw, waarbij de uitdrukking “een groene hoed dragen” betekent dat een man wordt bedrogen door zijn vrouw. Geen zichzelf respecterende man draagt een groene hoed in China.
- Groen is de nationale kleur van Mexico, waar het staat voor onafhankelijkheid en patriottisme.
- In Zuid-Amerika is groen echter de kleur van de dood.
- De kleur heeft ook sterke associaties met de islam. Groen wordt momenteel gebruikt in verschillende nationale vlaggen als symbool van die religie.”
Toch is er een universeel voorkeur voor bepaalde kleuren.
Dit zijn de meest voorkomende favoriete kleuren wereldwijd.
“De meest populaire kleur ter wereld … is blauw. De tweede favoriete kleuren zijn rood en groen, gevolgd door oranje, bruin en paars. Geel is de minst favoriete kleur en heeft de voorkeur van slechts vijf procent van de mensen. Nog een interessante onderzoeksbevinding: zowel mannen als vrouwen houden steeds meer van oranje naarmate ze ouder worden!”
Onderzoeken “suggereren ook dat kleurvoorkeuren automatisch onze verwerking van de visuele wereld beïnvloeden.”
Het is jouw brein dat kleur waarneemt.
“Drie soorten kegelfotoreceptoren [die zich in het netvlies bevinden] detecteren licht over een reeks golflengten. De hersenen mengen en categoriseren deze signalen om zo kleur waar te nemen …”
Kleur waarnemen is een buitengewoon proces.
Zo hebben onderzoekers ontdekt dat verschillende kleuren hun eigen unieke processen aanwakkeren in je brein.
“Dankzij studies die zijn uitgevoerd met behulp van geavanceerde technologie, weten we nu dat kleur hersengolven, het autonome zenuwstelsel en hormonale activiteit beïnvloedt, en verschillende emoties stimuleert. Met andere woorden, we reageren zowel fysiologisch als psychologisch op kleur.”
“Geel [bijvoorbeeld] krijgt geen liefde van je hersenen. In een recent Fast Co.Design-artikel besprak neurowetenschapper en kunstenaar Bevil Conway zijn onderzoek naar de neurowetenschap van kleur. In één van zijn onderzoeken waarin hij keek naar hoe apen op kleur reageren, ontdekte Conway dat de hersenen kleuren niet gelijk verwerken. Het [brein] heeft bepaalde gebieden en gespecialiseerde cellen die specifieke kleuren detecteren. Grotere clusters van cellen reageerden op rood, dan op groen en blauw, en een kleiner deel [clusters] reageerde op geel.“
“Volgens de bevindingen … [van een ander onderzoeksteam] is geel meestal nauwer verbonden met de emotie van vreugde in landen die minder zonneschijn zien, terwijl de associatie zwakker is in gebieden die er meer aan worden blootgesteld.”
Welke kleur heeft welke betekenis wereldwijd
“Mensen over de hele wereld associëren kleuren met emoties. In feite associëren mensen uit verschillende delen van de wereld vaak dezelfde kleuren met dezelfde emoties. Dit was het resultaat van een gedetailleerd onderzoek onder 4.598 deelnemers uit 30 landen op zes continenten, uitgevoerd door een internationaal onderzoeksteam.”
Zo zal rood over het algemeen door iedereen worden geassocieerd met de emoties liefde en woede.”
Dit zijn de meest frequent voorkomende associaties:
- Rood betekent liefde voor 68% van de mensen.
- Oranje betekent vreugde voor 44% van de mensen.
- Geel betekent vreugde voor 52% van de mensen.
- Groen betekent tevredenheid voor 39% van de mensen.
- Blauw betekent verlichting voor 35% van de mensen.
- Turkoois betekent plezier voor 35% van de mensen.
- Paars betekent plezier voor 25% van de mensen.
- Roze betekent liefde voor 50% van de mensen.
- Bruin betekent walging voor 36% van de mensen.
- Zwart betekent verdriet voor 51% van de mensen.
- Grijs betekent verdriet voor 48% van de mensen.
- Wit betekent opluchting voor 43% van de mensen. “
Kleur prikkelt ons brein en ons visueel geheugen.
Onderzoek wijst uit dat “Kleur ons helpt bij het onthouden van bepaalde informatie door ons aandachtsniveau te verhogen. De rol die kleur speelt bij het verbeteren van ons aandachtsniveau is onbetwistbaar. Hoe meer aandacht op bepaalde stimuli wordt gericht, hoe groter de kans dat de stimuli worden overgebracht naar een meer permanente geheugenopslag”
Zo “… blijkt dat rood het meest effectief is in het vergroten van onze aandacht voor detail, terwijl blauw het beste is in het stimuleren van ons vermogen om creatief te denken.”
Ook “Psychologen hebben ontdekt dat kleuren het visuele geheugen van een mens verbeteren. Uit een reeks experimenten leerden onderzoekers dat proefpersonen zich eerder de kleurenversie van een afbeelding herinnerden dan dezelfde scène in zwart-wit. “
Daarnaast hebben “Psychologen … een aantal verbanden gevonden tussen kleur en geheugen. Het blijkt dat mensen meer moeite hebben met het onthouden van feiten die in zwart-wit worden gepresenteerd dan met feiten die in kleur worden gepresenteerd.
De kracht van kleur tijdens het fotograferen.
Uit de bovengenoemde onderzoeken blijkt wel dat kleur een krachtig instrument kan zijn om ervaringen, verhalen en emoties over te brengen.
Vanuit mijn eigen fotografisch oogpunt zijn daarom niet alleen het licht en de compositieregels van belang tijdens het fotograferen, maar ook de kleuren die we wel of niet toevoegen in een foto.
Mijn “focus-driehoek”, die bestaat uit licht, compositie en kleur, is daarom een belangrijke leidraad voor mij tijdens het fotograferen. Net als de welbekende en veelvuldig gebruikte belichtingsdriehoek: ISO, diafragma, sluitertijd.
Mijn focus-driehoek zorgt ervoor dat je houvast hebt tijdens het fotograferen. Zo kun je doelgerichter en met meer focus je omgeving waarnemen en fotograferen, waardoor je in de flow van psycholoog Mihály Csíkszentmihályi terecht zult komen.
De voordelen van bewustwording van kleur tijdens het fotograferen.
Kortom kleur heeft invloed op waar onze aandacht naar toe gaat en hoe we de wereld om ons heen ervaren. Denk bijvoorbeeld aan een regenachtige dag. Verschuif je op zo’n dag je aandacht naar de kleuren die je gelukkig maken, zoals de warme kleuren van koplampen of straat- en etalageverlichting die op natte oppervlakken weerspiegelen, dan kan dit een gevoel van gezelligheid en welbehagen geven. Een regenachtige dag wordt dan meteen een stuk minder grauw. Niet alleen hebben die warme kleuren een positief effect op jou, maar als je deze kleuren benadrukt bij het maken van een compositie tijdens het fotograferen, dan zal het waarschijnlijk ook positieve emoties oproepen bij de mensen die jouw beeld bekijken.
Samengevat
Bewust bezig zijn met kleur tijdens het fotograferen kan dus veel positieve effecten hebben op je mentale welzijn. Het helpt je een moment bewuster en met meer focus te ervaren, waardoor het moment langer in je geheugen blijft hangen. Daarnaast zullen jouw foto’s kleine kunstwerken worden in plaats van snapshots wanneer je doelgerichter omgaat met kleur bij het maken van een compositie tijdens het fotograferen.
Nog een paar leuke feiten over kleur om dit stuk mee af te sluiten.
- Uit onderzoek blijkt dat het “Luisteren naar snellere muziek kleurkeuzes produceerde die meer verzadigd, lichter en geler waren, terwijl langzamere [muziek], met minder beats per seconde, het tegenovergestelde patroon produceerde …”
- Men ontdekte tijdens een experiment dat in Japan door de Universiteit van Texas (VS) werd uitgevoerd dat “ het installeren van blauwe led-verlichting op metro- en treinperrons zelfmoorden voorkomt. Hoewel deze pilot-test slechts op één spoorlijn werd uitgevoerd, waren de gegevens onthullend. Het aantal zelfmoorden daalde met 84 procent.” Dit komt mogelijk omdat de meeste mensen blauw associëren met openheid, vrede en rust
- Mensen zien kleuren anders in de winter dan in de zomer. “Wetenschappers van de Universiteit van York onderzochten hoe onze kleurperceptie verandert tussen seizoenen en in het bijzonder hoe we de kleur die bekend staat als uniek geel verwerken.”
- Kurt “Goldstein ontdekte bijvoorbeeld dat mensen aannemen dat rode objecten automatisch zwaarder zijn, terwijl groene objecten automatisch lichter zijn.”
- “Thomas Sutton maakte de eerste kleurenfoto in 1861. Voor deze beroemde foto van een tartanlint gebruikte Sutton een driekleurenmethode die was uitgevonden door natuurkundige James Clerk Maxwell, die zich realiseerde dat de waarneming van alle kleuren in een afbeelding kan worden gemaakt met een proces in meerdere stappen om meerdere afbeeldingen te maken door drie gekleurde glasplaten: rood, groen en blauw. Louis Ducos du Hauron gebruikte een vergelijkbare techniek om in 1877 een beroemde gekleurde landschapsfoto van Zuid-Frankrijk te maken, genaamd Gezicht op Agen.”